Na, John Kabambala:
Elimu ya stadi za maisha ni sehemu muhimu sana ya mfumo wa
elimu katika kukuza maendeleo ya jamii na uchumi wa taifa lolote. Nchini
Tanzania, kama ilivyo kwa nchi nyingine, serikali ina jukumu kubwa la kusimamia
na kuhakikisha kwamba stadi za maisha zinapewa kipaumbele katika shule za
sekondari. Katika makala hii, tutachunguza umuhimu wa serikali kusimamia elimu
ya stadi za maisha katika shule za sekondari nchini Tanzania.
Kuandaa Wanafunzi
kwa Maisha Baada ya Shule: Elimu ya stadi za maisha inawasaidia wanafunzi
kuwa tayari kwa maisha baada ya kumaliza masomo yao. Kupitia kujifunza stadi za
maisha kama vile ujasiriamali, uongozi, ujuzi wa kujitegemea, na mawasiliano,
wanafunzi wanaweza kuwa na uwezo wa kufanikiwa katika kazi zao na kuchangia
katika maendeleo ya taifa. Serikali inapaswa kusimamia ili kuhakikisha kuwa
wanafunzi wanapata mafunzo haya muhimu katika shule za sekondari.
Kujenga Jamii yenye Ujuzi na Ubunifu: Stadi za maisha
hufundisha wanafunzi jinsi ya kutatua matatizo, kuwa wabunifu, na kuwa na uwezo
wa kubadilika katika mazingira mbalimbali. Kwa kusimamia elimu hii, serikali
inaweza kusaidia kuunda jamii yenye watu wenye ujuzi na ubunifu, ambao wanaweza
kuchangia katika kukuza uchumi na kuleta mabadiliko chanya katika nchi.
Kupunguza Umaskini na Ukosefu wa Ajira: Nchini
Tanzania, kama katika maeneo mengine duniani, ukosefu wa ajira na umaskini ni
changamoto kubwa. Kwa kuwapa wanafunzi stadi za maisha, serikali inaweza
kuwasaidia kuwa na uwezo wa kujiajiri wenyewe au kushiriki katika shughuli za
uzalishaji muda mfupi baada ya kumaliza masomo yao. Hii inaweza kupunguza
ukosefu wa ajira na kusaidia kupunguza umaskini katika jamii.
Kuimarisha Maadili na Uongozi: Elimu ya stadi za maisha
pia inajumuisha mafundisho ya maadili na uongozi. Wanafunzi wanajifunza jinsi
ya kuwa raia wema na viongozi bora katika jamii. Kwa kuwekeza katika elimu hii,
serikali inaweza kuchangia katika kujenga jamii inayozingatia maadili na
uongozi wa heshima.
Kufikia Malengo ya Maendeleo Endelevu (SDGs): Tanzania,
kama sehemu ya jumuiya ya kimataifa, imejiunga na Malengo ya Maendeleo Endelevu
(SDGs). Baadhi ya malengo haya yanahusu elimu na ustawi wa jamii. Kusimamia
elimu ya stadi za maisha ni njia moja ya kuchangia katika kufikia malengo haya,
kama vile kuboresha elimu kwa wote, kukuza usawa, na kuhakikisha maisha bora na
usawa kwa wananchi wa Tanzania.
Katika juhudi za kuendelea kuunga Mkono lengo namba Nne la umoja wa mataifa la kuboresha Elimu
bora, nchini Tanzania baadhi ya vijana wameeleza kukosa maarifa ya Stadi za
maisha ambayo wangeweza kufundishwa katika mtaala wa Elimu iwasaidie kujitambua
na kupanua fikra zao, maarifa na kuwa wabunifu hata baada ya kuhitimu masomo.
Chini ya shirika la Milele Zanzibar Foundation na Uwezo Tanzania, tathmini ya
upimaji stadi za maisha kwa vijana wa umri wa miaka 13 hadi 17 inaendelea
kufanyika Tanzania Bara katika awamu ya pili huku ambapo upande wa Jiji la Dar
es salaam vijana wameendelea kufanyiwa tathmini katika Halmashauri za Wilaya ya
Ilala na Kinondoni.
Kwa mujibu Ripoti ya mustakabali wa kazi iliyotolewa na Foramu ya kiuchumi ya
Dunia Oktoba 2020 inaonesha ukosefu wa stadi za maisha unazidi kuwa mkubwa
katika Ajira, na hadi kufikia Mwaka 2025 45% ya waajiri watahitaji waajiriwa
wenye maadili ya stadi za maisha badala ya kuwajengea uwezo na mafunzi
wakishaajiriwa hii ni kutokana na mfumo wa Elimu jinsi unavyowaandaa wahitimu
kuwa tegemezi.
Elizabeth Lazaro ni msichana anayesoma kidato cha Nne Shule ya Sekondari BUYUNI
Kata ya PUGU katika Jiji la ILALA, baada ya kufanyiwa utafiti akiulizwa maswali
alisema ni dhahili kuna umuhimu wa Serikali kuongeza Somo la Stadi za Maisha
katika mtaala wa Elimu ili kukisaidia kizazi chao kuwa na maarifa zaidi ya
Elimu ya kawaida yatakayo wasaidia kujitegemea na kuwa msaada kwa Jamii.
“Katika maswali haya niliyoulizwa nimejifunza mengi, nimejifunza jinsi ya
kumtetea mtu, nashukuru kwa uelewa huu unatusaidia, kwa sababu katika Jamii
vijana wanachukuliwa kama ni watu wasio faa, kama wanatabia mbaya, ikiingia
mashuleni itasaidia sana kwa sisi vijana kujitambua’’ alisema Elizabeth
Athumani Kihagila kutoka Kata ya PUGU Jiji la ILALA ni mmoja wa watafiti
wanaododosa vijana, alisema uzoefu alioupata kote alikopita kuhoji, vijana
wengi walikosa maarifa ya ziada katika kujibu maswali huku akigusia suala la
wanafunzi kushindwa kutumia vifaa vya kidigitali katika ujifunzaji.
Athumani alisema ‘’kwa tathmini niliyoifanya kwa vijana, kwanza wengi kusoma
kwa kutumia vifaa vya kidijitali wengi uwezo wao uko chini wachache sana
wanaweza, kama Serikali ingeweza kuweka somo la stadi za maisha kama yalivyo
masomo mengine Shuleni, ingesaidia sana kwani ni jambo ambalo linahitajika
sana’’
Mratibu wa mradi wa ALiVE Halmashauri ya Wilaya ya Kinondoni, TUNU SANGA
alisema watatumia matokeo ya tathmini ya stadi za maisha kwa vijana
kushirikiana na Serikali kuboresha mitaala ili kuwasaidia vijana kulitumikia
vyema Taifa lao.
‘’Zoezi hili litatuwezesha kuweza kushirikiana na Serikali kuja na mbinu
mbadala za kuweza kuboresha namna gani vijana wa kitanzania wanaweza kupata
Elimu ya stadi za maisha ili tuondokane na dhana za kusema vijana
hawajitambui’’ alisema Tunu sana
Ripoti ya hali ya maadili ya stadi za maisha kwa vijana Tanzania na Afrika
mashariki inatarajiwa kutoka Mwezi wa Tisa 2022, ambayo inalenga kuleta
ushawishi wa mabadiliko ya Sera na mitaala ya Elimu kujumuisha Somo la stadi za
maisha shuleni.
Na. Hamad Rashid.
SULUHISHO LAKE
Kurekebisha Mtaala: Serikali inaweza kufanya
marekebisho katika mtaala wa elimu ili kuweka kipaumbele kwa mafundisho ya
stadi za maisha. Hii inaweza kuhusisha kuongeza masomo au vipengele vya stadi
za maisha katika mtaala wa shule za sekondari.
Kutoa Mafunzo kwa Walimu: Serikali inaweza kuwekeza
katika mafunzo ya walimu ili waweze kuwa na ujuzi na uwezo wa kufundisha stadi
za maisha kwa ufanisi.
Kuimarisha Miundombinu: Shule zinahitaji kuboreshewa
miundombinu ili kuwa na mazingira bora ya kujifunza stadi za maisha. Hii
inaweza kujumuisha upatikanaji wa vitabu, vifaa vya kufundishia, na teknolojia
ya kisasa.
Serikali ina jukumu kubwa la kusimamia elimu ya stadi za
maisha katika shule za sekondari nchini Tanzania. Kufanya hivyo kutachangia
katika kuandaa wanafunzi kwa maisha baada ya shule, kuimarisha uchumi,
kupunguza umaskini, kukuza maadili na uongozi bora, na kufikia malengo ya
maendeleo endelevu. Ni muhimu kwa serikali kuwekeza katika rasilimali na sera
za kuboresha elimu hii ili kuhakikisha kwamba wanafunzi wanapata stadi za
maisha muhimu kwa maendeleo yao binafsi na ya taifa kwa ujumla.
